'Criminaliteit onder vrouwen is te lang gebagatelliseerd
Steeds vaker wordt er bericht over een toename van misdaad onder vrouwen. Maar kloppen die berichten eigenlijk wel? Dat criminaliteit niet meer slechts een mannenzaak is, blijkt uit meerdere onderzoeken, maar of de toename zo fors is als men doet overkomen, valt te betwisten.
Opvallend
is dat vrouwen in Nederland tussen 1500 en 1800 een groter aandeel in
criminaliteit hadden dan tegenwoordig. In Amsterdam waren vrouwen
namelijk verantwoordelijk voor ruim 50 procent van alle geregistreerde
criminaliteit, terwijl vrouwen tegenwoordig voor slechts 15 procent van
de criminaliteit verantwoordelijk zijn.
''Een van de kenmerken van de vroegmoderne periode is de hoge
criminaliteit onder vrouwen'', zegt Manon van der Heijden, hoogleraar
Comparatieve Stadsgeschiedenis aan de Universiteit Leiden.
''Criminaliteit kwam in die periode vaker voor in de steden dan op het
platteland. De verklaringen daarvoor zijn onder meer dat familiebanden
wegvielen en er verminderde sociale controle was in de grotere steden.''
Uit onderzoek blijkt dat in Holland de meeste criminaliteit onder vrouwen voorkwam. Daar waar de urbanisatiegraad het hoogst was, was er ook sprake van meer misdaad. In de steden stond een aanzienlijk deel van de vrouwen er alleen voor, mede door de zeevaart waarbij de mannen vaak van huis waren voor minstens vijf en vaak wel voor tien jaar. Alleenstaande vrouwen begonnen sneller een buitenechtelijke relatie, iets wat in die tijd een misdrijf was. Maar ook het gegeven dat deze kwetsbare vrouwen van meerdere rechten en vrijheden genoten, en dus zelfstandig konden en mochten opereren, zorgde er mede voor dat ze vaker op het criminele pad belandden en werden vervolgd.
''Vrouwen kiezen tegenwoordig ook vaker voor een criminele carrière dan werd gedacht. Het aandeel verdachte vrouwen overstijgt bijvoorbeeld het aantal mannen dat wordt verdacht van een zedendelict. Het is veel forser dan werd aangenomen'', zegt Anne-Marie Slotboom, criminoloog aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. ''Het is niet zozeer dat vrouwen vaker crimineel zijn, of dat mannen meer op vrouwen zijn gaan lijken. Criminaliteit onder vrouwen bestond al, het is nu alleen veel zichtbaarder gemaakt.''
''Criminaliteit onder vrouwen is te lang gebagatelliseerd en te weinig onderzocht'', vindt de criminoloog. En dat terwijl criminaliteit onder vrouwen in de laatste 16 jaar is verdubbeld. Onderzoekers zien zelfs een opmars van de vrouw in de georganiseerde criminaliteit. Vooral in de drugshandel vanuit de Antillen en de mensensmokkel van prostituees zouden vrouwen een leidinggevende rol hebben. Slotboom stelt ook dat de verschillen tussen mannen en vrouwen teveel wordt overdreven. ''We zien vrouwen vooral als slachtoffer van criminaliteit, over hen als dader weten we nog niet zo veel. Dat zij een inhaalslag maken op dat gebied wordt aangetoond door gegevens waaruit blijkt dat vrouwen tegenwoordig ook de spil van een criminele organisatie kunnen zijn.''
Wel zijn er verschillen in de redenen waarom mannen en vrouwen crimineel gedrag vertonen. Zo zouden vrouwen vaker in de criminaliteit belanden via hun partner. Mannen zouden sneller beïnvloedbaar zijn door overige, externe factoren, zoals de vriendenkring en netwerk.
Femmy van der Bend-Dijkstra, plaatsvervangend directeur van Penitentiair Psychiatrisch Centrum Zwolle, vertelt over haar observaties vanuit de praktijk en noemt de stijging in criminaliteit van vrouwen ''klinkklare onzin''. ''De instroom van vrouwen is sinds 2012 juist gedaald en overal gaan er inrichtingen dicht.''
Opvallend verschil tussen mannen en vrouwen is dat het gemiddelde verblijf van vrouwen korter is dan die van mannen, waarbij 80 procent van de vrouwen korter verblijft dan drie maanden. Wat van der Bend-Dijkstra verder opvalt is dat mannen vaak een delict plegen om egoïstische redenen, dus om er zelf beter van te worden. Vrouwen geven vaak aan dat ze het delict wel moesten plegen om de situatie te doen veranderen, zij geven eerder aan geen andere keuze te hebben gehad.
''Mannen leggen sneller de schuld bij de ander, vrouwen geven eerder hun aandeel in een conflict toe. Daar waar mannen verbaal en fysiek veel agressiever zijn, zijn vrouwen vaker op zichzelf gericht en hebben zij vaker te kampen met schuldgevoel over het delict en het leed die zij hun dierbaren hebben bezorgd. Vrouwen huilen vaak, ook in detentie'', aldus Van der Bend-Dijkstra. ''Bovendien kloppen alle clichés over vrouwen. Ze roddelen veel, zijn achterbaks en kunnen niet vechten. Maar vergeleken met mannen benutten ze hun tijd in detentie veel beter. Ze maken er echt werk van.''
 |
| Foto: © AP |
Uit onderzoek blijkt dat in Holland de meeste criminaliteit onder vrouwen voorkwam. Daar waar de urbanisatiegraad het hoogst was, was er ook sprake van meer misdaad. In de steden stond een aanzienlijk deel van de vrouwen er alleen voor, mede door de zeevaart waarbij de mannen vaak van huis waren voor minstens vijf en vaak wel voor tien jaar. Alleenstaande vrouwen begonnen sneller een buitenechtelijke relatie, iets wat in die tijd een misdrijf was. Maar ook het gegeven dat deze kwetsbare vrouwen van meerdere rechten en vrijheden genoten, en dus zelfstandig konden en mochten opereren, zorgde er mede voor dat ze vaker op het criminele pad belandden en werden vervolgd.
''Vrouwen kiezen tegenwoordig ook vaker voor een criminele carrière dan werd gedacht. Het aandeel verdachte vrouwen overstijgt bijvoorbeeld het aantal mannen dat wordt verdacht van een zedendelict. Het is veel forser dan werd aangenomen'', zegt Anne-Marie Slotboom, criminoloog aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. ''Het is niet zozeer dat vrouwen vaker crimineel zijn, of dat mannen meer op vrouwen zijn gaan lijken. Criminaliteit onder vrouwen bestond al, het is nu alleen veel zichtbaarder gemaakt.''
''Criminaliteit onder vrouwen is te lang gebagatelliseerd en te weinig onderzocht'', vindt de criminoloog. En dat terwijl criminaliteit onder vrouwen in de laatste 16 jaar is verdubbeld. Onderzoekers zien zelfs een opmars van de vrouw in de georganiseerde criminaliteit. Vooral in de drugshandel vanuit de Antillen en de mensensmokkel van prostituees zouden vrouwen een leidinggevende rol hebben. Slotboom stelt ook dat de verschillen tussen mannen en vrouwen teveel wordt overdreven. ''We zien vrouwen vooral als slachtoffer van criminaliteit, over hen als dader weten we nog niet zo veel. Dat zij een inhaalslag maken op dat gebied wordt aangetoond door gegevens waaruit blijkt dat vrouwen tegenwoordig ook de spil van een criminele organisatie kunnen zijn.''
Wel zijn er verschillen in de redenen waarom mannen en vrouwen crimineel gedrag vertonen. Zo zouden vrouwen vaker in de criminaliteit belanden via hun partner. Mannen zouden sneller beïnvloedbaar zijn door overige, externe factoren, zoals de vriendenkring en netwerk.
Femmy van der Bend-Dijkstra, plaatsvervangend directeur van Penitentiair Psychiatrisch Centrum Zwolle, vertelt over haar observaties vanuit de praktijk en noemt de stijging in criminaliteit van vrouwen ''klinkklare onzin''. ''De instroom van vrouwen is sinds 2012 juist gedaald en overal gaan er inrichtingen dicht.''
Opvallend verschil tussen mannen en vrouwen is dat het gemiddelde verblijf van vrouwen korter is dan die van mannen, waarbij 80 procent van de vrouwen korter verblijft dan drie maanden. Wat van der Bend-Dijkstra verder opvalt is dat mannen vaak een delict plegen om egoïstische redenen, dus om er zelf beter van te worden. Vrouwen geven vaak aan dat ze het delict wel moesten plegen om de situatie te doen veranderen, zij geven eerder aan geen andere keuze te hebben gehad.
''Mannen leggen sneller de schuld bij de ander, vrouwen geven eerder hun aandeel in een conflict toe. Daar waar mannen verbaal en fysiek veel agressiever zijn, zijn vrouwen vaker op zichzelf gericht en hebben zij vaker te kampen met schuldgevoel over het delict en het leed die zij hun dierbaren hebben bezorgd. Vrouwen huilen vaak, ook in detentie'', aldus Van der Bend-Dijkstra. ''Bovendien kloppen alle clichés over vrouwen. Ze roddelen veel, zijn achterbaks en kunnen niet vechten. Maar vergeleken met mannen benutten ze hun tijd in detentie veel beter. Ze maken er echt werk van.''
Ook gepubliceerd in de krant Zaman Vandaag.
Reacties
Een reactie posten